Ticaret Hukukunda Sözleşme İhlali: Haklarınız ve İzlemeniz Gereken Yol

Ticaret Hukukunda Sözleşme İhlali: Haklarınız ve İzlemeniz Gereken Yol

Ticaret Hukukunda Sözleşme İhlali: Haklarınız ve İzlemeniz Gereken Yol

Ticari hayatın temel taşlarından biri, taraflar arasında yapılan sözleşmelerdir. Sözleşmeler, iş dünyasında güven ve istikrarı sağlamak için hazırlanır. Ancak pratikte her zaman beklenildiği gibi ilerlenmeyebilir. İş ortağınız, mal veya hizmet sağlayıcınız ya da müşteriniz sözleşmeye uymadığı zaman, bu durum sadece hukuki değil, aynı zamanda ekonomik zararlara da yol açar.

 

Peki bir ticari sözleşme ihlali durumunda hangi haklara sahipsiniz? Hangi adımları atmalısınız? Gelin, detaylıca inceleyelim.

 

Sözleşme İhlali Nedir?

Sözleşme ihlali, bir tarafın sözleşmeden doğan yükümlülüklerini gereği gibi veya zamanında yerine getirmemesi anlamına gelir. İhlal, hem aktif bir davranışla (örneğin taahhüt edilen ürünlerin yanlış veya eksik teslimi) hem de pasif bir davranışla (örneğin söz verilen ödemenin yapılmaması) meydana gelebilir.

 

Ticari sözleşme ihlali örnekleri:

  • Vadedilen ürünlerin zamanında teslim edilmemesi,

  • Sunulan hizmetlerin eksik veya ayıplı olması,

  • Ödeme taahhütlerinin yerine getirilmemesi,

  • Bilgi verme yükümlülüğünün ihlal edilmesi,

  • Sözleşmede yer alan rekabet yasağı hükümlerine aykırı davranılması.

 

Ticari Sözleşme İhlalinde Sahip Olduğunuz Haklar

Sözleşmeniz ihlal edildiğinde, Türk Ticaret Kanunu ve Borçlar Kanunu size çeşitli haklar tanır. Bu hakların doğru kullanılması, zararınızın en kısa sürede telafi edilmesi açısından kritik öneme sahiptir.

 

Başlıca haklarınız şunlardır:

🔹 İfa Talep Etme Hakkı:
Karşı taraftan sözleşmede taahhüt edilen edimi (iş, mal teslimi, ödeme vb.) aynen yerine getirmesini isteyebilirsiniz. Bu, sözleşmenin devam ettirilmesi yönünde güçlü bir koruma sağlar.

🔹 Sözleşmeden Dönme (Fesih) Hakkı:
Eğer ihlal ağır nitelikteyse (temel edimlerden biri yerine getirilmemişse), sözleşmeyi feshedip karşı taraftan uğradığınız zararın tazmin edilmesini talep edebilirsiniz.

🔹 Tazminat Talep Etme Hakkı:
İhlal nedeniyle doğan doğrudan ve dolaylı zararlar için maddi ve/veya manevi tazminat davası açabilirsiniz.
Örneğin; ürünlerin zamanında teslim edilmemesi nedeniyle iş kaybı yaşadıysanız, bunu talep edebilirsiniz.

🔹 Faiz ve Gecikme Cezası Talep Etme Hakkı:
Ödeme yükümlülüğünün ihlali varsa, sözleşmede kararlaştırılmışsa cezai şart veya yasal faiz talep edebilirsiniz.

🔹 Ceza Koşulunu İşletme Hakkı:
Sözleşmenizde belirli ihlaller için cezai şart (penalty clause) öngörülmüşse, bu bedelin ödenmesini isteyebilirsiniz.

 

Ticari Sözleşme İhlalinde Dava Süreci Nasıl İşler?

Eğer uzlaşma sağlanamıyorsa, dava yoluna başvurmanız gerekebilir. Ticari sözleşme ihlalleri genellikle Asliye Ticaret Mahkemelerinde görülür. Dava süreci şu şekilde ilerler:

  1. İhlalin Tespiti:
    Öncelikle sözleşmenin hangi maddelerinin ihlal edildiğini ve ihlalin kapsamını net olarak belirlemeniz gerekir. E-posta yazışmaları, faturalar, sevk irsaliyeleri, banka dekontları gibi belgeler kanıt olarak kullanılabilir.

  2. İhtarname Gönderilmesi:
    İhlali resmileştirmek için noter kanalıyla karşı tarafa bir ihtarname gönderilir. İhtar, dava açmadan önce bir uyarı niteliği taşır ve mahkemede delil olarak büyük önem taşır.

  3. Dava Açılması:
    Eğer ihtarnameye rağmen sorun çözülmezse, Asliye Ticaret Mahkemesinde "sözleşmeye aykırılık ve tazminat" davası açabilirsiniz. Davada, hem sözleşmenin ihlal edildiğini hem de uğradığınız zararı ispat etmeniz gerekir.

  4. Zararın Hesaplanması:
    Mahkeme, zarar miktarını ve ihlal ile zarar arasındaki illiyet bağını dikkate alarak tazminata hükmeder.

  5. İcra Takibi:
    Mahkeme kararından sonra tazminat bedeli ödenmezse, icra yoluyla tahsilat işlemleri başlatılır.

 

Sözleşme İhlalinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

✅ Belgelerinizi Saklayın:
Tüm sözleşme belgelerini, yazışmaları ve ödeme kayıtlarını eksiksiz şekilde arşivleyin.

✅ Zamanaşımına Dikkat Edin:
Ticari sözleşmelerde genel zamanaşımı süresi 5 yıldır. Ancak bazı özel sözleşme türlerinde farklı süreler geçerli olabilir.

✅ Arabuluculuk Seçeneğini Değerlendirin:
Zorunlu arabuluculuk, ticari davalarda dava şartıdır. Arabuluculuk sürecinde uzlaşma sağlanmazsa dava açabilirsiniz.

✅ Cezai Şart ve Faiz Hükümlerini İnceleyin:
Sözleşmede cezai şart varsa, bunun nasıl işletileceği konusunda hukuki destek alın.

 

Sonuç: Ticari Sözleşme İhlalinde Hızlı ve Etkili Hareket Edin

Ticari sözleşme ihlalleri sadece bir hukuki problem değil, aynı zamanda işletmenizin itibarını ve finansal yapısını etkileyen ciddi bir risktir. Bu nedenle sözleşmelerinizi korumak, ihlallere hızlı müdahale etmek ve haklarınızı doğru kullanmak son derece önemlidir.

Tüm Yazılar