Çekişmeli Boşanma Davası Ne Kadar Sürer? (2025 Güncel Rehber)
Çekişmeli Boşanma Davası Ne Kadar Sürer? (2025 Güncel Rehber)
Aile Mahkemeleri'nde Çekişmeli Boşanma Sürecinin Genel Akışı
Çekişmeli boşanma davası, basit bir dilekçe verme eylemi değil, bütünüyle Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) hükümlerine tabi, titizlikle yönetilmesi gereken bir yargılama sürecidir. Sakarya Aile Mahkemesi'ndeki çekişmeli bir dosyanın genel akışı ve sürenin hukuki kesinlik taşıyan aşamaları şunlardır:
1.1. Dilekçeler Teatisi ve Cevap Süreçleri (HMK Mad. 126 vd.)
Davanın başlangıcında, tarafların iddia ve savunmalarını mahkemeye sunduğu dilekçeler aşaması (teatisi) kritik öneme sahiptir. Davalıya dava dilekçesinin tebliğ edilmesinin ardından, yasal süre olan iki hafta içinde cevap dilekçesini sunma zorunluluğu doğar. Bu süre, HMK gereği bir defaya mahsus olmak üzere iki hafta daha uzatılabilir. Davacı ve davalı, bu süreçte sırasıyla cevaba cevap ve ikinci cevap dilekçelerini sunar.
Bu aşamanın hukuki önemi, delillerin ve dayanakların ilk kez sunulduğu zemin olmasıdır. Taraflardan birinin dilekçeler aşamasını süresinde tamamlamaması ya da eksik delil bildirmesi, ilerleyen aşamalarda savunmanın genişletilmesi yasağı (HMK Mad. 141) ile karşılaşmasına neden olabilir. Bu aşamanın yönetimindeki bir hata, tüm sürecin uzamasına veya davanın aleyhte sonuçlanmasına yol açabilir.
1.2. Ön İnceleme ve Tahkikat (Delil Toplama) Aşamaları
Dilekçeler teatisi tamamlandıktan sonra, mahkeme dosyayı inceleyerek duruşma gününü belirler.
-
Ön İnceleme Duruşması: Bu duruşmada hâkim, uyuşmazlık konularını netleştirir, sulh olmaları için tarafları davet eder ve delillerin toplanması için yol haritası belirler. Aile Mahkemeleri'ndeki yoğunluğa bağlı olarak, ön inceleme duruşması bazen dosyanın açılmasından 3-5 ay sonra yapılabilmektedir.
-
Tahkikat (Delil Toplama): Bu, davanın en uzun süren bölümüdür. Tanık dinlenmesi, bilirkişi raporu istenmesi, mali araştırmalar yapılması ve resmi kurumlardan (tapu, banka, emniyet) bilgi ve belge talep edilmesi bu aşamada gerçekleşir. HMK Madde 194 gereğince, her bir tarafın iddiasını ispatlama yükümlülüğü vardır. Özellikle mal paylaşımı talepleri ve karmaşık işyeri incelemeleri, bilirkişi raporlarının hazırlanma süresi nedeniyle tahkikat aşamasını ortalama 1 yıl ve üzerine uzatabilir.
1.3. Hâkimin Resen Araştırma Yetkisi ve Süreye Etkisi
Boşanma davaları, kamu düzenini ilgilendiren yönleri barındırdığı için, Aile Mahkemesi hâkimine velayet ve iştirak nafakası gibi konularda diğer hukuk davalarından farklı olarak resen (kendiliğinden) araştırma yetkisi tanınmıştır.
Sakarya Aile Mahkemesi, bu yetkisini kullanarak, çocukların menfaatini korumak amacıyla Sosyal İnceleme Raporu (SİR) hazırlanmasını talep edebilir. Aile ve Sosyal Hizmetler Müdürlüğü uzmanlarının bu raporu hazırlaması, ilgili kurumun iş yüküne bağlı olarak 1 ila 3 ay arasında ek süre gerektirebilir. Bu zorunlu bekleme süreleri, davanın yasal olarak daha yavaş ilerlemesine neden olsa da, kararın hukuka uygunluğu açısından hayati öneme sahiptir.
2. Davanın Süresini Etkileyen En Önemli Faktörler
Boşanma davalarının süresi üzerindeki yasal süreçlerin ötesinde, davanın türü ve mahkeme uygulamaları belirleyicidir. Sakarya Aile Mahkemeleri'ndeki deneyimlerimizden yola çıkarak, dava süresini en çok uzatan kritik faktörler şunlardır:
2.1. Velayet İhtilafı ve Uzman Raporları
Taraflar arasında çocukların velayeti konusunda anlaşmazlık varsa, dava süresi kaçınılmaz olarak uzar. Çünkü yasa, çocuğun üstün menfaatini korumayı birinci öncelik haline getirmiştir.
-
Hukuki Dayanak: Hâkimin, velayete ilişkin karar vermeden önce, ilgili sosyal hizmet uzmanlarından, pedagog ve psikologlardan oluşan ekiplerin hazırladığı Sosyal İnceleme Raporu’nu (SİR) alması bir zorunluluktur.
-
Sakarya Pratiği: Sakarya Adliyesi’nde Aile Mahkemeleri’nin bu raporları talep etmesi ve ilgili kurumların yoğunluğu nedeniyle bu raporların mahkemeye ulaşması ortalama 2 ila 4 ay arasında sürebilmektedir. Raporun yeniden düzenlenmesi veya tarafların rapora itiraz etmesi durumunda bu süre daha da uzar. Elbette bu hususta Aile Bakanlığı tarafından düzenlenen yasal sürelere ilişkin raporları incelemekte fayda vardır.
2.2. Mal Rejiminin Tasfiyesi Talebinin Birleştirilmesi
Çekişmeli boşanma davasının asıl konusu boşanma kararı iken, taraflar çoğunlukla boşanma davası ile birlikte mal rejiminin tasfiyesi talebini de açmak isterler.
-
Hukuki Ayrım: Hukuken boşanma davası (fer’i sonuçlar hariç) Aile Mahkemesi’nin yetkisindeyken, mal rejiminin tasfiyesi davası mal varlığı araştırmasını gerektiren, tamamen farklı bir süreçtir.
-
Süreye Etkisi: Bu iki davanın birleştirilmesi durumunda (ki bu her zaman mümkün olmayabilir), tasfiye davasında banka kayıtları, şirket hisseleri, gayrimenkul değerlemeleri ve üçüncü kişilere yapılan ödemelerin incelemesi yapılır. Bu incelemeler, bilirkişi ataması ve uzun kurumsal yazışmalar gerektirdiği için davanın süresini 1,5 yıldan 3 yıla kadar uzatabilen en önemli etkendir. Sakarya'da bu tür karmaşık dosyalar için atanan bilirkişilerin rapor hazırlama süreçleri de dava takvimini doğrudan etkilemektedir.
2.3. Yurt Dışı Tebligat ve Uluslararası Boyut
Boşanma davasının taraflarından birinin yurt dışında ikamet etmesi, süreci uzatan en kritik hukuki engellerden biridir.
-
Uluslararası Usul: Dava dilekçesinin yurt dışında yaşayan davalıya tebliğ edilmesi, Dışişleri Bakanlığı ve ilgili ülkenin uluslararası tebligat usulleri (Lahey Sözleşmesi veya ikili anlaşmalar) üzerinden gerçekleştirilir.
-
Süreye Etkisi: Sakarya Aile Mahkemesi'nden çıkan tebligatın yurt dışına ulaşması ve dönüşünün sağlanması, tebligatın yapıldığı ülkeye bağlı olarak 6 aydan 1 yıla kadar ek süreye neden olabilmektedir. Bu, avukatın uluslararası hukuk tecrübesini gerektiren ve en uzun bekleme sürelerini yaratan aşamadır.
Sakarya'da çekişmeli boşanma davasının süresi; dilekçeler teatisi, delil toplama aşamaları, velayet ihtilaflarında talep edilen SİR raporlarının hazırlanma süresi ve özellikle mal rejimi tasfiyesi talebinin karmaşıklığı gibi birçok faktörden etkilenmektedir. Yasal süreçlerin doğru yönetimi, hatalı veya süresinde sunulmayan delillerin reddedilme riskini ortadan kaldırır.
Bu karmaşık süreçte en büyük hedef, davanın uzamasını engelleyerek en kısa sürede, hukuken lehinize olan karara ulaşmaktır. Çekişmeli bir boşanma davasının Aile Mahkemeleri nezdinde ortalama 1.5 ila 3 yıl arasında sürebileceği gerçeği göz önüne alındığında, sürecin her aşamasını uzman bir elin yönetmesi zaman ve maddi kayıpları önleyecektir.
İletişim: 0264 233 0303
https://www.lexadahukuk.com/iletisim
